گفتمان تخصصی زیربنا پیرامون شفافیت و پاسخگویی در تطبیق 16 پروژه بزرگ ملی کشور برگزار گردید.
گفتمان تخصصی زیربنا به منظور بحث و تبادل نظر پیرامون یافته های گزارش شفافیت و پاسخگویی در پروژه های ملی زیربنایی کشور روز سه شنبه، 20 عقرب 1399 در کابل برگزار گردید. براساس یافته های این گزارش که از جانب ابتکار شفافیت زیربنای افغانستان تهیه شده است، دولت افغانستان در پلان ملی زیربنا که بر اساس چارچوب ملی صلح و انکشاف افغانستان 2017 -2021 تدوین شده است. به تطبیق 16 پروژه بزرگ ملی از شش سکتور و به ارزش مجموعی نزدیک به 6 میلیارد دالر اشاره نموده است. بررسی های این گزارش نشان می دهد که دولت در تطبیق 16 پروژه بزرگ ملی پیشرفت قابل ملاحظه ای نداشته است و همچنین در نشر اطلاعات پروژه های مذکور به مردم نیز کوتاهی کرده است.
دوکتور کریمه حامد فاریابی سرپرست وزیر اقتصاد و رئیس گروه نهاد های ذیدخل این ابتکار گفت: " همانطوری که در جریان هستید، قرار است که به زودی نشست جنوا به منظور تدوین چارچوب دوم ملی صلح و انکشاف افغانستان 2021 – 2025 برگزار گردد. در همین رابطه ابتکار شفافیت زیربنای افغانستان گزارشی را پیرامون شفافیت و پاسخگویی در 16 پروژه بزرگ ملی که در چارچوب اول صلح و انکشاف افغانستان (پلان ملی زیربنا) الویت بندی شده بود نوشته است. این گزارش یافته های مشخصی برای بهبود پروژه های زیربنایی دارد. اگرچه سکتور زیربنای افغانستان از سال 2002 به این طرف پیشرفت قابل توجه ای داشته است اما پیشرفت ها زمانی موثر خواهد بود که دولت بتواند راهکارهای اساسی برای افزایش شفافیت و پاسخگویی در تطبیق پروژه های زیربنایی را اعمال نماید. نشر اطلاعات یکی از بخشهای این گزارش است. یافته ها نشان می دهد که از میان 16 پروژه ملی ، اطلاعات تنها 6 پروژه ، به صورت فعالانه در سیستم اداره تدارکات ملی (AGEOPS)منتشر شده است و اطلاعات 10 پروژۀ دیگر به صورت فعالانه در اختیار مردم قرار نگرفته است .
آقای سید اکرام افضلی، رئیس دیدبان شفافیت افغانستان گفت: "یکی از چالشهای مهم در نشر اطلاعات، نبود ارتباط و همبستگی منطقی میان اطلاعات در سطح قرارداد و اطلاعات در سطح پروژه ها می باشد. به عنوان مثال هنگام جستجو اسم پروژه خط آهن هرات – تورغندی در سیستم AGEOPS، 9 قرارداد با نام های مختلف به نمایش گذاشته میشود. اطلاعاتی که از این پروژه به شکل قرارداد ها در سیستم تدارکات الکترونیکی و باز افغانستان منتشر شده است دارای کودهای جداگانه است که هیچ تسلسل منطقی نسبت به قراردادها و اصل پروژه ندارد. به همین شکل در سایر پروژه ها ارتباط منطقی میان اطلاعات در سطح قرارداد و سطح پروژه وجود ندارد. این کار باعث شده است که استفاده از اطلاعات دشوار گردد و مشکلاتی را برای استفاده کننده گان اطلاعات بخصوص جامعه مدنی خلق کند. به همین منظور ایجاد یک سیستم ویژه نشر اطلاعات تحت سیستم فعلی اداره تدارکات ملی با در نظر داشت استندرد جدید نشر اطلاعات OC4IDS می تواند در حل این مشکل کمک نماید.
آقای صبغت الله کریمی، رئیس دارالانشای ملی ابتکار شفافیت زیربنای افغانستان گفت: "در کنار مسئله نشر اطلاعات پروژه های زیربنایی، مسئله تطبیق نیز مهم است. یافته های این تحقیق نشان می دهد که تاکنون هیچ یک از پروژه های پلان شده در پلان ملی زیربنا 2017 – 2021 تکمیل نشده است. از میان 16 پروژه، قرارداد 5 پروژه ( پروژه تاپ 500 ، سرمایه گزاری بر روی دریای کابل وکنر برای برق های آبی، امکان سنجی انرژی قابل تجدید (10 مگاوات برق آفتابی در کابل) و خط آهن هرات – تورغندی و خط آهن اندخوی، شبرغان، مزار شریف – کندز ) تاکنون امضا نشده است، 8 پروژه تحت کار است، و اطلاعات دقیق 3 پروژه دیگر از جمله پروژه تاپی نامعلوم است." وی همچنین گفت : " فساد و غیر موثر بودن اصلاحات در سکتور زیربنا و عدم تمکین نهاد های حکومتی به یافته های گزارشات تحقیقی این ابتکار و یا سایر نهاد ها باعث شده است که ما در تطبیق پروژه های زیربنایی پیشرفت چندانی نداشته باشیم."
قرار است که دولت افغانستان به زودی چارچوب دوم ملی صلح و انکشاف افغانستان را برای 5 سال آینده (2021 - 2025) تدوین نماید. لذا به منظور بهبود پروسه های تطبیق پروژه های زیربنایی پیشنهاد می شود که موضوع تطبیق سفارشهای گزارش های اطمینان دهی کاست افغانستان که معمولا به شکل سالانه صورت میگرد و سکتور زیربنا را مورد بررسی قرارمیدهد، در چارچوب متذکره مد نظر گرفته شود. همچنین ایجاد صفحه ویژه نشر اطلاعات پروژه های زیربنایی تحت سیستم فعلی اداره تدارکات ملی با در نظر داشت معیارهای کاست بخصوص استندرد نشر اطلاعات OC4IDS می تواند در حل چالشهای متذکره نشر اطلاعات پروژه های زیربنایی نقش موثری داشته باشد.
